Iban Gorriti kazetariaren eta idazlearen erakusketak hasiera bikaina emango dio Zarauzko Photomuseum argazkilaritza eta zinema zentroaren urteko programazioari. Durangon 1970. urtean sortutako argazkilariak azken bi hamarkadetan Marokon ateratako bere lan grafikorik handiena erakutsiko du. Erakusketa deigarria urtarrilaren 16an, asteartean, irekiko dute, eta otsailaren 18ra arte egongo da ikusgai Gipuzkoako bost solairuko eraikinean.

‘Essaouira • Haize Uria’ (Essaouira • La ciudad del viento) da erakusketaren izenburua eta astelehenetik igandera, 10:00etatik 14:00etara, eta 17:00etatik 20:00etara bisita daiteke. Asteazken eta ostiraletan sarrera doakoa da Photomuseumen (bost solairuko museo monografikoa), eta gainerako egunetan sarrerak 6 euro balio du eta prezio murriztua 3 eurokoa da.

Argazkilariak doako bisita gidatua egingo du erakusketara igandean, urtarrilak 21, 12:00etan: "Alex Supertramp abenturazaleak zioen lez, ‘zoriontasuna partekatzen denean bakarrik da benetakoa’, eta bere esaldiari jarraiki, niretzat hain garrantzitsua den eguna familiarekin eta lagunekin partekatu nahi nuen. Jende gehiago ezagutzeko aitzakia izatea ere gustatuko litzaidake", esan du diziplina honetan Ibn Gorriti bezala sinatzen duenak, bere izenaren ‘a’ letrarik gabe.

Hain zuzen, erabaki honen arrazoia honakoa da: "Marokoko argazkiak direnez, han ‘ibn’, arabieraz, ‘semea’ esan nahi du, eta niretzat ohore handia da ‘Gorritiren seme’ gisa sinatzea, are gehiago, serendipia hutsez Photomuseumek aukeratutako irekiera-egunean nire aita orain dela bost urte hil zen data bera izanik. Horregatik berari eskaini nahi diot erakusketa, nirekin beti ona eta aberasgarria izan baitzen; eguneko 24 orduetan prestu. Gainera, Marokorenganako maitasuna partekatzen genuen".

Erakusketa bikoitza da, alegia, bi atal osagarrik osatzen dute. Gorritiren beraren testu labur batekin hasiko da, herrialde afrikarrera egindako bidaietan elkarrekin bizi diren amazigh familiekin duen lotura zehaztuta. Goi Atlaseko bertakoen zuri-beltzeko hamabi erretratu etnografikorekin idatzitako pentsamendua beteko du. Horien artean, bi semeak sartu ditu, bere euskal nortasunaren eta amazigh-aren arteko zubi emozional gisa.

Hori gutxi ez, eta Marokon ateratako protagonista horietako batzuk hilaren 21ean Photomuseumen egingo den bisita gidatuan izango dira. "Egun horretan niretzat zuen presentzia ordainezina da", eskertu du ‘Ikertu ala hil’ talde historiko-kulturaleko kideak.

20 urte, 20 argazki

Erakusketaren bigarren zatian, paper berezi batean positibaturiko 20 argazki daude, Toubkal mendia, Afrika iparraldeko garaiena, hura ezagutu zuenetik igarotako urteak bezainbeste. "Bi hamarkada hauetan diapositiba bidezko argazkiak atera ditut, bai era analogikoan, bai digitalean, bai mugikorrarekin bat. Izan ere, argazkia argi ikusi nuenean, mugikorra baitzen eskura nuen gauza bakarra", adierazi du bere curriculumean argazkigintza-, erredakzio-, musika- eta zinema-sariak bildu dituen honek.

Argazki horizontal eta karratuak ditu, metro bateko zabalerakoak, eta horien gainean, Gorritik, modu digitalean, ‘sandwich’ moduan handigailuan, testura bat inprimatu du irudien gainean. Egileak honela azaldu du erabakia: "Argazkiek unibertso propioa eta estetika komuna izatea nahi nuen, eta niri gustatzen zaizkit. Urrutitik ikusteko irudiak dira. Ikusten jolasteko. Izan ere, pinakoteka handietan denbora luzez koadroak ikustera esertzen direnen zale amorratua naiz, eta erakusketa honek magnetismo piktorialista hori lortu nahi du", adierazi du, eta egilea haratago doa: "Horregatik, aspaldidanik lehenesten dut Turner paisajistaren koadroekin nolabaiteko lotura izan dezakeen egitura hau. Duela mende batzuetako kontinente arteko lehen bidaia handiak gogora ekartzeko aztarna bat geratzen da. Izan ere, argazkiek asko hitz egiten dute, baina denboraz kanpokoak izatea nahi nuen. 2000. urtekoak dira, baina asko XIX. mendekoak izan daitezke".

Argazki gehienak espazio natural irekietan egin ditu, pausaleku onirikoa dute, oso dokumentalak dira, eta ikusteko informazio zehatza dute, inspiratzailea, bisitariaren begietara hitz egiten duena. Alegia, enfoke eta enkoadratze ikuspegitik argazki oso klasikoak dira. Honez gain, izenburua hitz-joko bat da. “‘Essaouira’ haizearen hiria bezala ezagutzen da, bizkaieraz ‘haize uria’ izango litzatekeena. Azkar ahoskatzen badugu, ia berdina dirudite", transmititu du hainbat hedabidetan hiru hamarkada baino gehiagoko ezagutza profesionala duen egileak.

Hala ere, argazkiak ez daude soilik Essaouiran aterata, baizik eskualdean eta Sidi Kaouki bezalako lekuetan, Atlas Garaiko M 'zik auzunean -Gorritik irailaren 8ko lurrikararen ondoren ia 5.000 euroko laguntza solidarioa biltzea lortu zuen-, edo Merzougan, Aljeriarekin muga egiten duen basamortuan.

Egilearen pasioa

Estela Rey Ingeles Filologiako lizentziadun eta irakasleak idatzitako testu batek erakusketa interpretatu du: "Pertsona anonimo natiboak dira, etengabeko balioa hartzen duten protagonista iheskorrak.

Gutako edozein izan daiteke, edozein garaitan. Irudi horien eta horien tratamenduaren bidez, egilearen grina antzeman dezakegu paisaiaren hizkuntza, behaketa eta gizakiak bere pentsamenduetan abstraitzeko edo komunikazio- eta anaitasun-loturak estutzeko duen gaitasuna balioesten duten uneak atzemateko", areagotu du durangarrak.

Erakusketa ezin izango zatekeen egin Photomuseumen koordinaziorik gabe, eta irudia landu duten pertsona hauen laguntzarik gabe -lanen aukeraketa- ere ez: Estela Rey, Alberto Cimarro eta Alex Palacios, azken hori erakusketaren zati bateko argazkilari mezenasa. "Oso eskertuta nago, eta argazkiak herritarrekin partekatzeko gogoa dut; izan ere, abenturazaleak zioen bezala: ‘Zoriontasuna partekatzen denean bakarrik da benetakoa’", ondorioztatu du Ibn Gorritik.